سیستم برق خودرو از پیچیده ترین بخش های خودرو است که از قطعات مختلفی تشکیل شده است، یکی از مشکلاتی که برای اکثر خودرو ها در این رابطه پیش می آید قطع و وصل شدن برق خودرو است، اما علت نوسان برق خودرو چیست و مربوط به کدام قسمت از سیستم برق ماشین است؟
در ادامه به صورت دقیق تر این موضوع را بررسی می کنیم تا انتها همراه ما باشید.
سیستم برق خودرو از چه قطعاتی تشکیل شده است؟
قطعات برقی خودرو به دو دسته تقسیم می شوند، قطعاتی که به صورت مصرف کننده هستند و قطعات تولید کننده برق.
دسته دوم که مسئول تولید برق هستند اصطلاحت سیستم برق رسانی خودرو نام دارند.
باتری
تا زماتی که خودرو روشن است برق آن توسط دینام تامین می شود اما به محض خاموش شدن خودرو وظیفه باتری است که برق مودر نیاز خودرو را تامین کند.
اگر بخواهیم در مورد اهمیت باتری به شما توضیح دهیم باید بگوییم که در نبود آن شما حتی قادر نخواهید بود که خودرو را استارت بزنید، زیرا انرژی که برای استارت خودرو لازم است توسط باتری تامین می شود.
در زمان هایی که خودرو روشن است دینام باطری را به صورت مجدد شارژ می کند تا برای مصارف بعدی آماده شود. به طور معمول باتری ها بین 2 تا 5 سال طول عمر دارند که در این موضوع عوامل دیگری همچون نحوه استفاده شما، کیفیت باتری، شرکت سازنده و… دخیل هستند.
امروزه بیشتر از دو مدل باتری استفاده می شود به نام های اسیدی و اتمی که هر یک از آن ها دارای ویژگی هایی مخصوص به خود هستند.
دینام
موتور این توانایی را دارد که به کمک سئخت انرژی مکانیکی تولید کند. اما قطعه ای که این را انجام می دهد دینام نام دارد، در خودرو های جدید بجای استفاده از دینام از آلترناتور استفاده می شود که تفاوتی با مدل قبلی ندارد و فقط اسم آن ها تغیر کرده است.
معمولا برقی که توسط دینام تولید می شود 12 ولت است که البته این امکان وجود دارد در برخی از خودرو ها متفاوت باشد.
همان طور که در بالا اشاره کردیم در زمان های روشن بودن خودرو دینام مسئول تامین انرژی است، این انرژی در حقیقت به کمک تسمه دینام ایجاد می شود.
با توجه به این که خود دینام از چندین قطعه دیگر تشکیل شده می تواند یکی از دلایل علت نوسان برق خودرو باشد به همین جهت باید به صورت مرتب آن را بررسی کنید. زیرا در صورت پارگی تسمه دینام برق تمامی بخش های خودرو مشکل دار می شود.
در همین زمینه می توانید مقاله “چگونه بفهمیم دینام باتری را شارژ می کند” را مطالعه نمایید.
کوئل
همانطور که گفتیم که برق موجود در باتری و همچنین برق تولید شده در دینام یا آلترناتور ۱۲ ولت است. این ولتاژ توانایی ایجاد جرقه توسط شمعها را ندارد. در واقع شمع برای ایجاد جرقه نیاز به برق ۷۰۰۰ ولت دارد. اینجاست که نقشآفرینی کوئل در سیستم برقرسانی اتومبیل شروع میشود.
برای تعریف این قطعه باید بگوییم کوئل یک ترانسفور فشار قوی است که برق باتری و دینام را تقویت می کند و به شمع می رساند.
در صورتی که نوسان برق خودرو شما همراه با علائمی مثل ریپ زدن موتور، احساس لرزش و یا افزایش یافتن مصرف سوخت باشد می تواند نشانه این باشد که مشکل از کوئل است.
دلکو
در خودرو ها با توجه به میزان پیشرانه ای که دارند از شمع استفاده می شود، به طور مثال یک موتور دارای 4 سیلندر از 4 شمع تشکیل شده است که برای جرقه و احتراق خودرو لازم است.
قطعه ای که برق ولتاژ بالای تولید شده را در بین شمع ها تقسیم می کند دلکو نام دارد.
روند کار به این صورت است که احتراق در سلندر ها شروع می شود و جرقه در شمع ها ایجاد می شود. البته همان طور که دینام در خودرو های جدید قرار ندارد دلکو هم حذف شده است و با کوئل ترکیب شده است.
شمع ها
شمع های خودرو
ترکیب سوخت و هوا در سلیندر موتور اتومبیلها برای احتراق نیاز به جرقه دارد. نقش شمعها دقیقا همین ایجاد جرقه است. این قطعه ولتاژ خروجی از کوئل را تحویل میگیرد و با ایجاد جرقه و احتراق در موتور، پیستونها را در سیلندر به حرکت در میآورد.
شمع آخرین قطعه ای است که در سیستم برق خودرو قرار دارد. زمان و کیفیت جرقه زدن شمعها در عملکرد خوب موتور اهمیت ویژهای دارند. مکانیکهای حرفهای توصیه میکنند که هر ۸ تا ۱۰ هزار کیلومتر، شمعها را تمیز و هر ۱۶ تا ۲۰ هزار کیلومتر هم آنها را تعویض کنید. قطعا کیفیت شمعهای موجود در بازار قطعات یدکی هم با یکدیگر متفاوت است.
وایر شمع
شمع خودرو قطعهی کوچکی است که درون سیلندر خودرو قرار میگیرد. ولتاژ از یک سو به شمع وارد شده و از سوی دیگر شمع وظیفه دارد که این ولتاژ را به جرقه تبدیل کند تا مخلوط هوا و بنزینی که در سیلندر وجود دارد از طریق این جرقه منفجر شده و به این ترتیب انرژی مورد نیاز موتور تأمین شود.
سیم ها
تمامی اجزایی که در بالا به آن ها اشاره کردیم برای ارتباط به یکدیگر و انتقال برق احتیاج به کابل ها یا سیم دارند.
تعداد سیم هایی که در خودرو قرار دارد به قدری زیاد است که یک فرد عادی نمی تواند از آن ها سر در بیارود و برای بررسی آن ها لازم است که دانش خودرویی داشته باشید.
تمامی سیم ها در یک جعبه به نام جعبه فیوز قرار می گیرند که در صورتی که کوچک ترین اختلالی در آن ها ایجاد شود و یا اتصالی پیدا کنند فیوز برق تمامی بخش های خودرو را قطع می کند.
به همین دلیلی اگر به ناگهان متوجه بوی سوختگی و نوسان برق خودرو شدید بهتر است اولین کار شما بررسی سیم های خودرو باشد.
علاوه بر آن برای بسیاری از افراد پیش می آید که مثلا چراغ های خودرو را تازه تعویض کرده اند و پس از مدت کوتاهی می سوزد و این عمل چند بار برای آن ها تکرار می شود، باید بدانید که علت این موضوع مربوط به جعبه فیوز است و ایراد اصلی در آن جا قرار دارد.
کنترل کننده ها
همان طور که گفتیم برق خودرو به کمک باتری و دینام تامین می شود، اما آیا آن ها به صورت همیشه به این برق ها احتیاج دارند؟ مسلما اگر این گونه باشد که اساس کرا سیستم برق خودرو مختل می شود، بنابراین هر کدام از آن تنها در موارد لازم باید روشن باشند؛ به طور مثال چراغ ها.
فقط در زمان تاریک شدن هوا، یا شیشه پاککن تنها در زمان بارش برف و باران و…
شما برای مدریت این قسمت احتیاج به کنترل کننده ها دارید، کنترل کننده همان کلید ها و دکمه هایی هستند که بر روی داشبورد خودرو قرار دارند و شما می توانید وسایل را خاموش یا روشن کنید.
چگونه به وجود مشکل در سیستم برق خودرو پی ببریم؟
خرابی در سیستم برق خودرو معمولا از چندین راه قابل شناسایی است؛ اول اینکه باید با دیدن کوچکترین نوسان در برق و کارکرد وسایل و چراغهای خودرو سریعا پی به وجود یک اتفاق در لحظات بعد ببریم. میتواند این مشکل از خرابی یا سوختن فیوزها باشد. پس اگر در کارکرد سیستمهای برقی خودرو مشکلی پیش آمد، به بررسی فیوزها بپردازیم.
علت نوسان برق خودرو و دینام
اما معمولا خرابی در برق خودرو و کمکاری قسمتهای برقی یا از باتری است، یا اتصالی در جایی از سیمکشی و یا دینام. خرابی در دینام با روشن شدن چراغ دینام نشان داده میشود.
با روشن شدن چراغ دینام اول از همه به سراغ تسمه آن میرویم. پاره شدن و یا شل بودن تسمه میتواند باعث کم کاری یا کار نکردن دینام و در نتیجه شارژ نشدن باتری و در نهایت روشن شدن چراغ دینام شود. تسمه دینام در خودروهایی که سیستم تسمه آنها دارای تسمه سفتکن است نیز ممکن است به خاطر خرابی در هرزگردها به مشکل بخورد.
برق دزدی خودرو
یکی دیگر از دلایل نوسان برق خودرو برق دزدی است، برق دزدی ماشین یک اصطلاح عامیانه است با این منظور که یک وسیله در خودرو شما وجود دارد که وقتی خودرو خاموش است همچنان در حال مصرف انرژی باتری خودرو شماست که این مشکل مطمئنا باتری خودرو شما را از کار انداخته و نابود خواهد کرد و به زودی به تعویض باتری خودرو نیاز پیدا خواهید کرد و این چرخه تا زمانی که علت برق دزدی ماشین را پیدا نکنید ادامه خواهد داشت.
خوابیدن باتری
همان طور که در بخش های ابتدایی مقاله اشاره کردیم باتری یکی از قطعات مهم در سیستم برق است، اگر شما در زمان روشن کردن خودرو با مشکل مواجه می شوید و یا استارت خودرو مانند همیشه نیست و کند عمل می کند، احتمالا مشکلی در باتری ایجاد شده است.
این مشکل یا مربوط به کم شدن برق است و یا عمر باتری رو به اتمام است و عملکرد آن مانند همیشه نیست. برای بررسی این موضوع یا می توانید ولتاژ باتری را چک کنید و یا مشخصات آن را نگاه کنید تا ببنید از تولید باتری چند سال گذشته است.
البته اگر باتری شما از مدل اسیدی باشد این امکان است که آب آن تمام شده باشد و احتیاج به افزودن آب مقطر باشد.
جلوگیری از نوسان برق خودرو
همان طور که مطالعه کردید نوسان برق خودرو یک دلیل مشخص ندارد و تشخیص آن ساده نبست زیرا شما باید تک تک قطعات سیستم برق را چک کنید تا متوجه شوید مشکل از کدام قسمت است، به همین دلیل بهترین کار این است که مراقب باشید تا خودرو به این وضع دچار نشود.
- بررسی وضعیت خودرو و قطعات آن به صورت مرتب و فصلی
- استفاده از قطعات با کیفیت
- مراقبت از خودرو در زمان رانندگی
- روشن نگذشاتن قطعات برقی خودرو برای مدت زمان طولانی
- پرهیز از توقف ها کوتاه
- و …
امیدواریم که این مقاله برای شما مفید بوده باشد و به خوبی با علت نوسان برق خودرو آشنا شده باشید.